Wydawca treści Wydawca treści

Grzyby

04.03.2014 | Jarosław Szałata

Kogo mogę się poradzić w sprawie zebranych w lesie grzybów, czy grzyby w lesie można zbierać bez ograniczeń, czy znalezione grzyby należy wykręcać, czy wycinać - odpowiedzi na te i inne pytania.

Kogo mogę się poradzić w sprawie zebranych w lesie grzybów?

Podstawową zasadą jest zbieranie tylko i wyłącznie owocników grzybów, które dobrze znamy. Nie należy zbierać osobników zbyt młodych, bo to utrudnia określenie gatunku oraz zbyt starych, które z kolei mogą być toksyczne. Jeżeli nie jesteśmy pewni, czy znaleziony grzyb jest przydatny do spożycia, to lepiej pozostawić go w lesie.

Aby nauczyć się prawidłowego zbierania grzybów i rozpoznawania gatunków warto uczestniczyć w organizowanych przez nadleśnictwa grzybobraniach. Informacje o nich znajdziecie na stronie www.lasy.gov.pl oraz stronach jednostek. Warto szukać porady w punktach skupu i u grzyboznawców - nadleśnictwa nie zajmują się ocenianiem grzybów. Bezpłatnych porad na temat zebranych w lesie grzybów udzielają wszystkie terenowe stacje sanitarno-epidemiologiczne, które znajdują się w każdym powiatowym mieście. Prowadzą one także rejestry grzyboznawców, którzy udzielają porad.

W przypadku wystąpienia po spożyciu grzybów nudności, bólów brzucha, biegunki, czy podwyższonej temperatury należy wywołać wymioty i jak najszybciej zgłosić się do lekarza. Wezwany w porę może uratować życie. Nie należy lekceważyć takich objawów. Trzeba też pamiętać, że przy zatruciach muchomorem sromotnikowym występuje faza pozornej poprawy, później stan chorego gwałtownie się pogarsza.

Czy grzyby w lesie można zbierać bez ograniczeń?

Grzyby w polskich lasach można zbierać bez ponoszenia jakichkolwiek kosztów i w zasadzie bez ograniczeń, ale są pewne wyjątki. Nie wolno ich zbierać w niektórych częściach lasu, gdzie jest stały zakaz wstępu: na uprawach do 4m wysokości, w drzewostanach nasiennych i powierzchniach doświadczalnych, w ostojach zwierzyny. Nie wolno ich także zbierać na obszarach chronionych: w rezerwatach i parkach narodowych. Rygorystycznie należy przestrzegać zakazu wstępu na tereny wojskowe.

Należy oszczędzać duże, stare owocniki grzybów, gdyż nie są atrakcyjne kulinarnie, a mają duże znaczenie dla rozwoju grzybów. Jeśli wiemy, że jakiś grzyb jest rzadki i ginący to także oszczędźmy go, nawet jeśli jest jadalny. Niezależnie od miejsca występowania część gatunków grzybów podlega całkowitej ochronie gatunkowej – poznaj dokładnie listę tych grzybów zanim wybierzesz się do lasu.

Czy znalezione grzyby należy wykręcać, czy wycinać?

To pytanie jest zadawane od niepamiętnych czasów. Powstało zapewne tuż po słynnym dylemacie dotyczącym jaja i kury. Skoro jest tyle gatunków rozmaitych grzybów to spokojnie możemy stosować oba sposoby. Każdy jest dobry, ale stosowany z rozsądkiem. Większe owocniki grzybów lepiej jest wyciąć, ze względów praktycznych, bo zaoszczędzamy sobie pracy przy czyszczeniu grzybów. Naturalnie nie w połowie trzonu, jak to nieraz widać przy zbiorze podgrzybków w celach zarobkowych. Możemy delikatnie podważyć także owocnik grzyba koniuszkiem noża. Wycinamy jak najniżej, odgarniając dokładnie ściółkę i uważając, aby nie uszkodzić grzybni. Potem starannie przykrywamy to miejsce, aby grzybnia nie wysychała. Resztka trzonu grzyba szybko zgnije lub zjedzą ją ślimaki.

Grzyby blaszkowe, takie jak kurka, zielonka czy rydz lepiej jest wykręcać. Należy je wyjąć z podłoża tak, aby nie uszkodzić trzonu i także dokładnie zakryć grzybnię ściółką. Tak wyjęty owocnik łatwiej rozpoznać co do gatunku, a jest to bardzo istotne, aby wyeliminować pomylenie zielonki, gołąbka czy pieczarki z muchomorem zielonkawym. Rozpoznaje się go m.in. po pochwie u podstawy trzonu, stąd nie można takich grzybów wycinać. Pamiętajmy, że jeden średni owocnik to dawka śmiertelna dla człowieka.

Jak zbierać i przechowywać grzyby zanim trafią do kuchni?

Pierwsza zasadą jest zbieranie tylko znanych nam grzybów. Unikniemy wtedy zatrucia na pozór apetycznie wyglądającymi, ale groźnymi dla naszego zdrowia owocnikami. Zbieramy tylko owocniki zdrowe, nieuszkodzone i młode, ale nie zbyt młode, bo wtedy trudno rozpoznać gatunek grzyba. Pozostawiamy w nienaruszonym stanie grzyby niejadalne, nieznane nam oraz osobniki stare, które pozostawiamy jako „nasienniki". Najczęściej i tak są robaczywe. Czy wiecie dlaczego grzyby są robaczywe? Te „robaki", które dziurawią nasze grzyby, szczególnie z letnich zbiorów, to larwy (czerwie) muchówek. Właśnie w grzybach przechodzą część swojego rozwoju.

Warto także pamiętać, że owocniki grzybów to żyjące organizmy, które nawet po zerwaniu nadal rozwijają się i oddychają wydzielając dwutlenek węgla i wodę. Dlatego bardzo ważne jest prawidłowe przechowywanie owoców grzybobrania. Najlepsze są szerokie, wiklinowe koszyki, a nie plastikowe wiadra, torby czy woreczki. Nawet najpiękniejsze owocniki szlachetnych gatunków grzybów mogą być przyczyną zatrucia, gdy przechowywane będą w foliowej torebce i ulegną zaparzeniu. Często wybieramy się na grzybobranie daleko od domu. W trakcie szybko postępujących procesów gnilnych wywołanych złym przechowywaniem grzybów wydzielają się toksyny, szkodliwe dla naszego zdrowia. Dlatego nawet powszechnie znane kurki czy podgrzybki mogą nam zaszkodzić, gdy je źle przechowamy.

Najnowsze aktualności Najnowsze aktualności

Powrót

Święto Polskiej Niezapominajki już wkrótce

19.05.2025 | Kamil Stelmasik

Lasy Państwowe – Nadleśnictwo Radom oraz Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Radomiu zapraszają na XXIV Święto Polskiej Niezapominajki, które zapoczątkował w 2002 roku Andrzej Zalewski, redaktor radiowej Jedynki i prowadzący Ekoradio. To święto, którego celem jest promowanie walorów polskiej przyrody i stałe przypominanie o jej ochronie.

Lasy Państwowe podczas cyklicznego wydarzenia, organizowanego w Leśnym Ośrodku Edukacyjnym im. Andrzeja Zalewskiego w Jedlni-Letnisku będą informować i edukować o zrównoważonej gospodarce leśnej, która łączy ochronę przyrody z funkcjami społecznymi i gospodarczymi lasów. Niezapominajka to integracja środowisk wokół idei Święta Polskiej Niezapominajki w formule pikniku. Podczas wydarzenia będzie promowany również jubileusz 100-lecia Lasów Państwowych.

Piknik organizowany w ramach obchodów Święta Polskiej Niezapominajki gromadzi całe rodziny oraz amatorów aktywnego wypoczynku na łonie natury. Leśnicy i ich przyjaciele organizują w tym dniu: rajdy rowerowe, nordic walking oraz warsztaty, zabawy i gry dla dzieci. Edukacja leśna będzie połączona z wystawami i aktywnościami o tematyce przyrodniczo-leśnej, występami artystów oraz pokazami rękodzieła.

W programie przewidziano m.in. występy zespołów dziecięcych, tanecznych, sygnalistów myśliwskich, sokolników, kynologiczne, pirografii oraz inne atrakcje. Poza tym na terenie Leśnego Ośrodka Edukacyjnego rozstawione będą stoiska i wystawy oraz warsztaty edukacyjne nadleśnictw Leśnego Kompleksu Promocyjnego „Puszcza Kozienicka”, Leśnego Kompleksu Promocyjnego „Puszcza Świętokrzyska”, Nadleśnictwa Dobieszyn, Ligi Ochrony Przyrody, Świętokrzyskiego Parku Narodowego, Kozienickiego Parku Krajobrazowego im. prof. Ryszarda Zaręby, Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Radomiu, Centrum Kształcenia Ustawicznego w Radomiu, Zarządu Okręgowego Polskiego Związku Łowieckiego w Radomiu, Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Roślin i Nasiennictwa, Oddział w Radomiu, Stowarzyszenia Pszczelarzy Puszczy Kozienickiej w Pionkach i Stowarzyszenia Pszczelarzy Leśników. Obecny będzie również Zespół Szkół Drzewnych i Leśnych im. Jana Kochanowskiego z Garbatki-Letnisko oraz Zespół Szkół Leśnych im. Romana Gesinga w Zagnańsku wraz z grupą sygnalistów i sokolników. Odbędzie się także pokaz psów myśliwskich. Zaprezentuje się też KPP Pierwsza Pomoc – Świętokrzyskie, Grupa Rekonstrukcji Historycznej III Okręgu Policji Państwowej Komisariat w Radomiu. Na stoisku Poczty Polskiej będzie można wysłać tradycyjną kartkę z Niezapominajką.

Leśnicy prezentować będą też działania finansowane w ramach projektów ze środków Unii Europejskiej w zakresie ochrony przyrody, małej retencji i działań przeciwdziałających zmianom klimatu oraz projektów z zakresu innowacji, a także działania w ramach zwiększania lesistości.

Dodatkowo zorganizowany będzie jarmark, na którym będzie można podziwiać wytwarzanie rękodzieła, zakupić wyroby regionalne oraz posilić się tradycyjnym jadłem. Na zwolenników sportu leśnicy przygotowali rajd nordic walking po Puszczy Kozienickiej z przewodnikiem. Zapraszają wszystkich, którzy chcą rowerami przyjechać na Święto Polskiej Niezapominajki do Leśnego Ośrodka Edukacyjnego w Jedlni-Letnisku w ramach Jazdy z Miasta! i innych rajdów. Będzie można obejrzeć pokaz klubów karate Kyokuschin z Końskich, Starachowic i Radomia.

Piknik zakończy się koncertem. Gwiazdą tegorocznej edycji Święta Polskiej Niezapominajki będzie zespół BUDKA SUFLERA.

Atrakcjami muzycznymi będą też koncert Zespołu Sygnalistów Myśliwskich przy Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Radomiu oraz sygnalistów z Zespołu Szkół Leśnych im. Romana Gesinga w Zagnańsku.

Na początku uczestnicy spotkają się o godz. 11.40 się w holu Ośrodka, gdzie przy pamiątkowej tablicy złożymy kwiaty upamiętniające redaktora Andrzeja Zalewskiego, twórcy Święta Polskiej Niezapominajki.

W tym roku w programie Niezapominajki na scenie:

od godz. 11.00

Uroczyste otwarcie XXIV edycji Święta Polskiej Niezapominajki
Koncert muzyki myśliwskiej
Występy i pokazy zespołów dziecięcych i młodzieżowych

14.00

Występ gwiazdy – Zespół BUDKA SUFLERA

Ponadto w programie:

Wystawy i warsztaty przyrodnicze, „Leśne miasteczko”
Pokazy pszczelarskie, pirografii, sokolnicze i kynologiczne
Aktywności sportowe – rajd nordic walking, finał rajdu rowerowego Jazda z Miasta! i pokaz karate Kyokushin
Warsztaty survivalowe i pierwszej pomocy
Pokazy kół gospodyń wiejskich i klubów seniora
Jarmark rękodzieła

Na małej scenie na uroczysku „Darz bór” zaprezentują się:

Klub Seniora „Ale babki” i „Echo leśne” z Jedlni-Letniska;
Prezentacja Koła Gospodyń Wiejskich, „Siczkowianki” i „Marianianki”, „Ale Laski!”.

Informacja organizatorów dotycząca rajdu rowerowego Jazda z Miasta!

Spotkanie uczestników o godz. 10 przed dawną siedzibą NOT w Radomiu, przy ul. Krukowskiego. Start kwadrans po 10. Aby wziąć udział w wydarzeniu i mieć prawo do poczęstunku trzeba wpisać się na listę uczestników i wysłać zgłoszenie korzystając z formularza https://radioradom.pl/jazdazmiasta/

Na zgłoszenia organizatorzy czekają do piątku, 23 maja do północy.

Informacja organizatorów dotycząca rajdu Nordic Walking:

Start o godz. 12.00 – zbiórka przy bramie Ośrodka.

W Leśnym Ośrodku Edukacyjnym w Jedlni-Letnisku im. red. Andrzeja Zalewskiego można będzie także oglądać wystawę „Nie zapomnij Niezapominajki. Święto Polskiej Niezapominajki na kartach leśnej historii”: https://www.radom.lasy.gov.pl/aktualnosci/-/asset_publisher/1M8a/content/wystawa-nie-zapomnij-niezapominajki-

Zapraszamy wszystkich, którzy chcą ciekawie i aktywnie spędzić majowy dzień z leśnikami!

Miejsce:

Nadleśnictwo Radom – Leśny Ośrodek Edukacyjny im. Andrzeja Zalewskiego w Jedlni-Letnisku, Siczki 1A, 26-630 Jedlnia-Letnisko

Termin:

25 maja (niedziela), godz. 10.40 – 16.00

Ważne komunikaty dotyczące bezpłatnego transportu z Radomia do ośrodka:

Nadleśnictwo Radom Leśny Ośrodek Edukacyjny w Jedlni-Letnisku zapewnia bezpłatny przewóz uczestników Święta Polskiej Niezapominajki w dniu 25 maja.

Odjazd z Radomia: