Góra Dobrzeszowska w świętokrzyskim ma kolejną atrakcję turystyczną. Jest nią okazałych rozmiarów wiekowy dąb o imieniu Sylwan. Został ustanowiony pomnikiem przyrody dzięki wspólnym działaniom przyrodników, leśników i lokalnego samorządu w ramach społecznej akcji Pomniki dla Natury. Jego imię upamiętnia 200-lecie powołania czasopisma leśnego Sylwan.

Dlaczego Sylwan? Proponowane do objęcia ochroną obiekty w ramach akcji Pomniki dla Natury to głównie drzewa odznaczające się wyjątkowymi walorami przyrodniczymi wśród otaczającego je krajobrazu. Drzewa te, z racji swojej długowieczności, często były również „niemymi” świadkami dramatycznych wydarzeń historycznych, lub stanowiły ważne dla lokalnych społeczności symbole trwania Natury w zmieniającym się świecie. Z tego też powodu leśnicy postanowili nadać niektórym pomnikom imiona, które mają upamiętnić, zarówno znaczące daty z naszych dziejów, jak też osoby związane lokalną historią i lasami. Zgodnie z przekazem mitologii rzymskiej Sylwan to bóg lasów i dzikiej przyrody, który był przedstawiany jako krzepki starzec w wieńcu z bluszczu. Imię Sylwan od 200 lat jest także nierozerwalnie związane z leśnictwem na ziemiach polskich. Taki tytuł nosi bowiem, najstarsze w Polsce i jedno z pierwszych na świecie, leśne czasopismo naukowe, które ukazuje się od 1820 roku. To niezwykle cenione wydawnictwo przyczyniło się do rozwoju polskiego leśnictwa, służąc postępowi, upowszechnieniu wiedzy leśnej oraz rozwojowi nauki. Dla uczczenia przypadającej w 2020 roku okrągłej rocznicy ukazania się pierwszego polskiego czasopisma leśnego, Świętokrzysko-Radomski Oddział Polskiego Towarzystwa Leśnego, wspólnie z RDLP w Radomiu oraz Nadleśnictwem Kielce, wyszedł z inicjatywą nadania dębowi szypułkowemu rosnącemu na terenie leśnictwa Dobrzeszów, imienia Sylwan.
Jacek Koba, Wydział Ochrony Lasu RDLP w RadomiuDąb rośnie na terenie Nadleśnictwa Kielce, leśnictwa Dobrzeszów, w oddziale leśnym 28 c, w gminie Łopuszno. Pomnik przyrody znajduje się w urokliwym miejscu, w pobliżu rezerwatu przyrody Góra Dobrzeszowska, wśród jodeł buków oraz innych dębów. Drzewo odznacza się prostym pokrojem, zaś w dolnej części jego pnia widoczny jest tajemniczy ślad przypominający „bliznę”. Zgodnie z legendarnym przekazem jest to „pamiątka” po postrzale, którego dąb, będący jeszcze w latach swojej młodości, doznał od żołnierzy carskich.

Pomnik zlokalizowany jest około 200 m od drogi powiatowej prowadzącej od Dobrzeszowa do Sarbic Pierwszych – przy ścieżce prowadzącej na Górę Dobrzeszowską.

Wyjątkowej urody dąb szypułkowy, mierzy 30 metrów wysokości, posiada 438 cm obwodu, zaś jego wiek jest szacowany na ponad 160 lat. Pomnik przyrody został ustanowiony Uchwałą Rady Gminy w Łopusznie z dnia 30.11.2020 r. w ramach społecznej akcji Pomniki dla Natury dla uczczenia setnej rocznicy Cudu nad Wisłą, 140–lecia dyrekcji Lasów Państwowych w Radomiu oraz 200-lecia powołania czasopisma leśnego Sylwan.

17 czerwca podczas lokalnego podsumowania akcji odsłonięto tablicę informacyjną, która przybliża turystom ideę pomników przyrody. Wydarzenie wpisało się w kampanię „Łączą nas drzewa” – inicjatywę Ministerstwa Klimatu i Środowiska oraz Lasów Państwowych pod honorowym patronatem Prezydenta RP. O tym, dlaczego dąb ma imię Sylwan podczas uroczystości opowiedział Robert Płaski, nadleśniczy Nadleśnictwa Kielce, który jest również zastępcą przewodniczącego Świętokrzysko-Radomskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Leśnego – inicjatora nadania drzewu imienia. Wiesław Gałek, zastępca wójta Gminy Łopuszno omówił jak ważną rolę ma przyroda dla lokalnej społeczności, a Jacek Piwowarski ze Stowarzyszenia Aktywności Lokalnej „Dolina Kacanki” podkreślił rolę współpracy przy realizacji akcji. Nadleśniczy przekazał podziękowania lokalnemu samorządowi, w szczególności Irenie Marcisz, wójt Gminy Łopuszno oraz radnym za przychylność dla ustanowienia tego niezwykłego pomnika przyrody, inicjatorom przedsięwzięcia reprezentowanym przez Jacka Piwowarskiego ze Stowarzyszenia Aktywności Lokalnej „Dolina Kacanki” za pomysł na społeczną akcję, a Dyrektorowi RDLP w Radomiu Andrzejowi Matysiakowi za przychylność dla działań leśników na rzecz ochrony przyrody. Jacek Koba, który zajmuje się za ochroną przyrody w Wydziale Ochrony Lasu Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Radomiu podsumował dotychczasowe wyniki akcji Pomniki dla Natury, która została zainicjowana przez Organizację Natura i Stowarzyszenie Aktywności Lokalnej „Dolina Kacanki”, a w efekcie trwających rozmów i ustaleń do działań przyłączyły się Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Radomiu, Zespół Świętokrzyskich i Nadnidziańskich Parków Krajobrazowych oraz Liga Ochrony Przyrody – Zarządy Okręgów w Kielcach, Tarnobrzegu i Radomiu. W ramach wspólnych prac terenowych wytypowano i zgłoszono 136 wniosków o objęcie ochroną poprzez ustanowienie pomnika przyrody lub użytku ekologicznego. Do czerwca 2021 roku w ramach akcji zostało ustanowionych 59 nowych pomników przyrody oraz 1 użytek ekologiczny. Pozostałe wnioski znajdują się w procedurze rozpatrywania przez poszczególne samorządy.

Na zakończenie dąb Sylwan wraz z tablicą został przekazany pod bezpośrednią opiekę miejscowemu leśniczemu. Wspólnie z gminą leśnicy będą dbać o to miejsce.

Rezerwat częściowy „Góra Dobrzeszowska” został utworzony w 1982 r. Położony jest na terenie leśnictwa Dobrzeszów Nadleśnictwa Kielce w gminie Łopuszno. Zajmuje powierzchnię 24,57 ha.

Powstał w celu zachowania obiektu archeologicznego kultów przedchrześcijańskich o unikatowej światowej randze. Oprócz wałów kamiennych, istotnymi elementami obiektu są liczne głazy z widoczną obróbką m.in.: „kamień ofiarny” oraz „kamień centralny”.

Ciekawostki archeologiczne o Górze Dobrzeszowskiej

Góra Dobrzeszowska (zwana dawniej Wzgórzem Langiewicza) była również miejscem jednej z największych bitew partyzanckich na Kielecczyźnie, stoczonej w dniach 29-30 września 1944 r. i zapisanej w historii jako bitwa pod Gruszką.

Obok wartości kulturowych rezerwat posiada także walory przyrodnicze. Obejmuje zalesioną Górę Dobrzeszowską, gdzie na siedlisku lasu świeżego wyżynnego występuje m.in. jodła pospolita, sosna zwyczajna i modrzew europejski. Rosną tam dąb szypułkowy, buk zwyczajny, klon jawor w wieku 70-120 lat oraz pojedyncze okazy jodły, buka i dębu osiągające wiek ponad 150 lat i wymiary pomnikowe. W runie leśnym występują rośliny rzadkie i chronione m.in. takie jak: wawrzynek wilczełyko, bluszcz pospolity, paprotka zwyczajna, przylaszczka pospolita, czosnek niedźwiedzi, żywiec cebulkowy czy czworolist pospolity.

Jest to także teren Leśnego Kompleksu Promocyjnego „Puszcza Świętokrzyska”, terenu gdzie 6 nadleśnictw, w tym Nadleśnictwo Kielce szczególnie działa na rzecz promowania zrównoważonej gospodarki leśnej, ochrony przyrody i projektów prośrodowiskowych.

Mapa dojazdu do pomnika przyrody dębu Sylwan